Gỡ khó cho người lao động

Đăng ký thất nghiệp tại Trung tâm Giới thiệu Việc làm TPHCM. Ảnh: Thanh Nhàn

 

Tạm giam oan sai được truy lĩnh

 

Hai thông tư trước đây không nói rõ thế nào là “tháng đóng bảo hiểm thất  nghiệp (BHTN)” làm cơ sở tính TCTN cho NLĐ nên đã gây không ít khó khăn khi thực hiện. Để khắc phục tình trạng này, dự thảo nêu rõ: Được tính là tháng đóng BHTN nếu người sử dụng lao động và NLĐ đã đóng BHTN và NLĐ đã làm việc ít nhất một ngày trong tháng đó. Dự thảo cũng mở rộng phạm vi áp dụng việc tham gia BHTN đối với các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội, chính trị - xã hội - nghề nghiệp... nếu các cơ quan, đơn vị này có sử dụng từ 10 lao động trở lên (gồm cả số cán bộ, công chức đang làm việc).

 

Trước đây, NLĐ sẽ bị tạm dừng hưởng TCTN nếu bị tạm giam và thời gian tạm dừng này không được truy lĩnh. Thực tế, có không ít trường hợp NLĐ bị tạm giam oan sai. Chính vì thế, dự thảo cho phép những người bị tạm giam oan sai được truy lĩnh TCTN. Theo quy định hiện hành, những người trong thời gian hưởng TCTN mà có việc làm thì sẽ được hưởng nốt một lần số tháng TCTN còn lại. Nhiều NLĐ thắc mắc nếu thử việc có hưởng lương hoặc tự tạo việc làm bằng cách mở cơ sở sản xuất, buôn bán, kinh doanh thì có được tính là có “việc làm” không? Để làm rõ điều này, dự thảo quy định: NLĐ được xác định có việc làm nếu đã giao kết HĐLĐ, hợp đồng làm việc (kể cả thời gian thử việc có hưởng lương) từ đủ 3 tháng trở lên; có quyết định tuyển dụng (người không thuộc đối tượng ký HĐLĐ, hợp đồng làm việc); chủ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của cơ quan có thẩm quyền.

 

Kéo dài thời gian đăng ký thất nghiệp

 

Hiện nay, nhiều NLĐ vì lý do bất khả kháng đã không thể đăng ký thất nghiệp kịp thời trong thời hạn 7 ngày làm việc sau khi có quyết định nghỉ việc nên không được hưởng quyền lợi thất nghiệp. Để bảo đảm quyền lợi cho NLĐ, dự thảo cho phép NLĐ ốm đau, thai sản, tai nạn có giấy xác nhận của bệnh viện cấp huyện trở lên, hoặc bị tai nạn có giấy xác nhận của CSGT; do thiên tai, địch họa có xác nhận của chủ tịch UBND cấp xã, phường, thị trấn... thì được kéo dài thời gian đăng ký thất nghiệp đến 30 ngày. NLĐ rơi vào các trường hợp trên cũng được kéo dài thời gian nộp hồ sơ hưởng TCTN đến 30 ngày thay vì chỉ 15 ngày như trước đây. Tương tự, nếu rơi vào các trường hợp bất khả kháng thì thời gian này cũng được miễn trừ, không phải trực tiếp đến thông báo tình trạng việc làm hằng tháng để tiếp tục hưởng TCTN.

 

Một trong các chế độ TCTN hiện nay NLĐ được hưởng là hỗ trợ học nghề. Thế nhưng, thực tế nhiều trường hợp không được học nghề vì trong thời gian hưởng TCTN lại không có khóa đào tạo nghề. Vì vậy, dự thảo quy định quyết định hỗ trợ học nghề được ban hành trong thời gian NLĐ đã hết hưởng TCTN hoặc khóa học nghề được bắt đầu sau khi có quyết định nhưng tối đa không quá 3 tháng thì NLĐ vẫn được hưởng hỗ trợ học nghề bằng mức chi phí học nghề trình độ sơ cấp.

 

Vẫn cần bổ sung

 

Luật gia Lê Trúc Phương, Hội Luật gia TPHCM, nhận xét: “Dù dự thảo đã có nhiều quy định thuận lợi cho NLĐ nhưng vẫn chưa đầy đủ. Bức xúc lớn nhất hiện nay của nhiều NLĐ là doanh nghiệp không kịp thời chốt sổ BHXH để họ đi làm thủ tục hưởng TCTN đúng thời gian nhưng dự thảo vẫn “bỏ lơ” quy định về việc này”.

 

Dự thảo cũng đã làm rõ quy định người thất nghiệp sẽ bị chấm dứt hưởng TCTN nếu sau 2 lần từ chối nhận việc mà không có lý do chính đáng (gồm từ chối công việc đã được đào tạo, bồi dưỡng; từ chối những việc đã từng làm; là lao động phổ thông từ chối những việc làm chỉ cần lao động phổ thông). Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia lao động, quy định này rất bất lợi cho NLĐ. Chẳng hạn, một công nhân may mất việc được giới thiệu làm nghề may ở cách xa nhà vài chục km, nếu họ từ chối thì cũng bị xem là không có lý do chính đáng. Hoặc trường hợp một công nhân bốc vác sau nhiều năm làm việc bị mất sức lao động nên chấm dứt HĐLĐ để tìm việc khác nhẹ nhàng hơn. Nếu họ lại được giới thiệu làm bốc vác mà từ chối nhận việc thì bị xem là “lao động phổ thông từ chối những việc làm chỉ cần lao động phổ thông” và bị chấm dứt TCTN. Như vậy, những NLĐ này sẽ rất thiệt thòi.